B1KB04K1 - 607

EMISYON KUMANDASİ EURO 3 - EOBD

1 - GIRIŞ

Avrupa büyük parlementosu, motorlu araçlar tarafından havanın kirletilmesine karşı alınacak yeni önlemler belirlemiştir .

Bu yeni yönergenin (ce98/69) amacı 2000 ocak'tan itibaren benzinli ve dizel araçlar için yeni zorunlulukların getirilmesidir .

1 - 1 - TANİMLARLA ILGILI HATİRLATMA

Bu yönerge şunu öngörmektedir :

• onay verilmesi sırasında egzoztan çıkan kirletici gazlar sınır değerlerinin daha ağırlaştırılması
• yakıtların buharlaşma ölçümü için onay prosedürünün ağırlaştırılması
• yeni araç imalatının uygunluk kontrollerinin sürdürülmesi
• imalat uygunluğu kontrolünün araç sahipleri nezdinde de yapılması
• araç içine taşınabilen eobd diagnostik sisteminin zorunlu hale getirilmesi

1 - 2 - İLGILI ÜLKELER

Almanya, Avusturya, Belçika, Danimarka, İspanya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, İrlanda, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Norveç, Hollanda, Portekiz, İngiltere, İsveç, İsviçre .

1 - 3 - VERGI TEŞVIKLERI

Bazı ülkeler gelecekteki hava kirliliğini önleme normlarına cevap verebilmek için önceden vergi teşvikleri sağlamaktadırlar .

Yeni yapılan düzenleme mevcut norm sembolüne ilave edilen IF sembolüyle belirtilir (Örnek : IF L5 ) .

Diğer bir vergi teşvik şekli ise, mevcut norm ile gelecekte uygulanacak norm arasındaki ağırlık düzeyinde yer alan bir yönetmeliğe dayanmaktadır :

• alman D3 normu (euro 2 ve euro 3 arasında ara konumda)
• alman D4 normu (eobd'siz euro 4 için aynı)

1 - 4 - ÖZEL ARAÇLAR IÇIN UYGULAMA TARIHLERI

2 - İMALATTA VE SATİŞ SONRASİNDA UYGUNLUK

İmalatçı, imalatın onaylanmış olan tipe uygunluğunu garanti etmek için aldığı önlemleri yetkililere düzenli olarak göstermelidir .

Aracın normal ömrü boyunca çıkardığı gazları kontrol eden cihazların doğru çalışır durumda olduğunda doğrulanabilmelidir .

Yetkililer düzenli olarak imalatçıda denetimler yaparlar; imalatçı onlara gerekli doğrulayıcı verileri temin edebilmelidir :

• bu veriler yönergenin bildirdiği istatistik kurallara göre yapılan kontrollerden elde edilir
• test edilen araçların eobd sistemleri tarafından kaydedilen değerleri
• testte uygun çıkmayanlar ve bulunan hatalar
• imalattaki ve satış sonrasındaki araçları yeniden ayarlamak için benimsenen önlemler
• önlem almak için girişilen kampanyalardaki detaylar

2 - 1 - IMALATTAKI UYGUNLUK

Imalattaki uygunluk, imal edilen araçların onaylanmış tipe uyup uymadığının kontrol edilmesine dayanır .

Denemeler şunları kapsar :

• motor soğukken aracın çalıştırılmasından sonra egzoz ortalama emisyonu
• rölanti devrinde karbon monoksit emisyonu
• karter gazı emisyonu
• buharlaşmayla olan emisyon
• aracın içinde taşınabilen diagnostik cihaz (EOBD)

2 - 2 - SATİŞ SONRASİNDAKI ARAÇLARDA UYGUNLUK

Satış sonrası araçlarındaki uygunluk, araç bakımlarının gereği gibi yapılması şartıyla, tespit edilen gerekliliklere asgari bir süre boyunca uygun olduklarının kontrol edilmesini amaçlar .

Imalatçı sorumluluğu 80000 km veya 5 yıl içindir; 2000 km için öngörülmüştür (100000 de) .

Imalatçı sorumluluğu, soğukta çalıştırmadan sonra egzoz ortalama emisyonuyla ve eobd'nin çalışmasıyla ilgilidir .

Kontrol için, ikinci el oto araç parklarından mümessilden ve şubeden örnek alınır veya mektupla araç sahiplerine çağrı yapılır .

3 - YAKİTLARİN BILEŞIMINDEKI GELIŞME

Kurşunun organizma ve çevre üzerindeki zararlı etkileri bugün artık herkesçe bilinmektedir .

01/01/2000 den itibaren, kurşunlu süperyakıt kaldırılmış ve yerine potasyum katkılı eşdeğer kalitede bir süperyakıt kullanılmaktadır .

Ayrıca, fransa'da satılmakta olan tüm yakıtlar benzen ve kükürt oranlarının düşürülmesi suretiyle artık çevreye daha saygılı olacaklardır. .

(*) Milyon itibariyle dağılım .

Bezin dağılımı şöyledir :

• kurşunsuz 98 : pazarın % 45 i
• kurşunsuz 95 : pazarın % 25 i

NOT / BILGI : kararın iptali ile ve 31/08/1999'den önce doğrulanan bir talepte bulunan ülkeler için, kurşunlu süper benzin dağıtımına komisyon tarafından 01/2005'e kadar izin verilebilir .

4 - EOBD

4 - 1 - GIRIŞ

Eobd(european on board diagnosis) euro 3 normuna eşlik eden bir avrupa yönetmeliğidir .

Eobd, belirli bir eşiğin aşılmasından sonra hava kirliliğine yol açan her arızayı motor arıza teşhis cihazı k lambanın vasıtasıyla sürücüye bildirir .

Obd, elektronik motor kontrol beynine yerleştirilen bir denetim programıdır, iki temel görevi vardır :

• aracın hava kirliliği önleme donanımındaki arızaları bulmak
• sürücünün aracı onartabilmesine imkan tanımak için belirli bir hava kirliliği eşiğinin aşılmasına yol açan arızaları kendisine bildirmek

4 - 2 - DENETLENEN ELEMANLAR

Elektronik beyin emisyonlardaki esas teşkil eden elemanları sürekli olarak denetler : .

A) Benzin :

• ateşlemede aksamalar
• katalitik konvertörün etkinliği
• oksijen sondalarının durumu
• arızalandığı takdirde kabul edilebilir emisyon değerleri sınırının aşılmasına yol açan tüm parça veya sistemler (hava püskürtmesi(enjeksiyonu), egzoz gaz devridaimi, otomatik vites kutusu)
• kanister hava alma elektrovanasının devre sürekliliği

B) Diesel :

• katalitik konvertörün etkinliği
• partikül filtresinin görevini yapması ve bütünlüğü (eğer araçta var ise)
• debi ve avans elektronik tahrik elemanlarının sürekliliği ve genel arızası
• arızalandığı takdirde kabul edilebilir emisyon değerleri sınırının aşılmasına yol açan tüm parça veya sistemler (egr, önısıtma, bva)

4 - 3 - TESPIT ETME EŞIKLERI

Her hava kirletici madde için bir eşik belirlenmiştir .

Yönetmeliğinbelirlediği eşiğin aşılması halinde (arıza), motor arıza teşhis cihazının uyarı ışığı yanar, arıza hafızaya alınır .

4 - 4 - MOTOR ARİZA TEŞHIS UYARİ İŞİĞİNİN YANMASİ (EOBD)

Motor arıza teşhis cihazının uyarı ışığı emisyonla ilgili bileşen bir elemandaki veya sistemdeki bir arızanın yönetmelik sınırları seviyesini aşan bir emisyona yol açması halinde bu arızayı belirtir .

Katalizörü bozabilecek ateşleme aksaklıkları meydana geldiğinde motor arıza teşhis k lambasını yanıp sönerek durumu haber verir .

Motor arıza teşhis k lambanın motorun bozulma riskinin veya araçtaki yolcuların güvenliği için bir tehlikenin bulunması dışında hiç bir amaçla kullanılamaz .

Bu gösterge ışığının yanması, ardarda 3 kullanım çevrimi sonunda olur(bir kullanım çevrimi, motorun çalıştırılmasını, muhtemel bir arızanın ortaya çıkabileceği bir seyir süresini ve motorun stop edilmesini kapsar .

Denetim sisteminin hiçbir çalışmama arızası tespit etmediği ardarda 3 kullanım çevriminden sonra arıza teşhisi ışığının sönmesi; arıza geçicidir .

Eğer 40 ısınma çevriminden sonra arıza tekrarlamaz ise elektronik beyin geçici arızayı hafızadan siler .

Bir ısınma çevrimi, aracın motor hararetini çalışmasından itibaren en az 22 0 arttırmaya yetecek kadar çalışması ve en az 700 hararete ulaşması süresini kapsar .

Geçici arızalar DIAG 2000 arıza teşhis cihazı yardımıyla da silinebilir .

4 - 5 - EOBD ARİZA KODLARİNA ULAŞMA

Elektronik beyni dialog sağlayan ve SCANTOOL olarak bilinen standart teşhis cihazı olan her uzman hafızaya alınan arıza kodlarına ulaşabilir .

Diagnostik kodlara ulaşım şu şekilde olabilir :

• MOD 01 : arıza kodları sayısının ve motor devrinin(dinamik) okunması
• MOD 02 : sabit düzenin okunması (ortak değişkenler)
• MOD 03 : arıza kodlarının okunması
• MOD 04 : arıza kodlarının silinmesi

4 - 6 - IMALATÇİ VE EOBD ARİZA KODLARİNİN SILINMESI

Aktif eobd ile L4 hava kirliliğini önleme normuna cevap veren elektronik beyinlerin tümü için, hafızaya alınan arıza kodlarının silinmesi istendiğinde satış sonrası servisine bilgi verilmesi gereklidir .

Bu işaret bir teleyükleme sırasında beynin tanımlama bölgesinde muhafaza edilmiş olan işaret ile aynı tiptedir .

Bu bilgiler teşhis cihazı yardımıyla tarihçe bölümünde görüntülenebilir :

• toplam müdahale sayısı sayacı
• müdahale tarihi
• müdahale esnasında aracın kilometresi
• müdahale cihazı
• müdahale yeri

Toplam müdahale sayısı sayacı : Bu bilgi faydalıdır çünki, araç üzerinde yapılmış olan müdahalelerin sayısının bilinmesini sağlar .

Silme tipi : Bu bilgi, arıza kodlarını silme işlemini yapan cihazın tipinin kontrol edilmesini, yani, müdahalenin yetkili serviste mi yoksa özel serviste mi yapıldığının kontrolünü sağlar .

5 - SONUÇ

98/69 yönergesi 2000 yılında artma riskini taşır .

Özellikle gazla (gpl, gnv) çalışan araçlar için eobd'nin fonksiyonu ve arıza teşhis ışığının yanmasından itibaren alınan kilometrenin kaydedilmesi gibi bazı hususlar halen tartışma konusudur .

Bundan sonraki EURO 4 normu (01/2005 tarihinden itibaren uygulanacak) daha da sıkı önlemler getirecektir (örnek:havayı kirleten maddelerin düşük ısıda -7°C ölçümleri çevrimi) .